PANDEMİ SONRASI “YÖNETİM VE ORGANİZASYON’LAR”
2020 yılında dünyayı sarsan ve hatta dijital dünyanın oluşumunu en az yirmi yıl erkene çeken pandemi salgını sonrasında dünya şirketlerinde hızlı bir değişim yaşandı. Değişime öncülük edenler global şirketlerin yanında değişime uyum sağlayamayan şirketler varlıklarını sonlandırmak zorunda kaldı.
Pandeminin iş hayatı üzerinde oluşturduğu etkiler genel olarak, çalışanların yani iş gücünün şirketler arasında hızla yer değiştirmesi, kurumların dijital dönüşüme verdikleri mecburi tepkiler, üreticilerin yeni pazarlara ulaşmaktaki zorluğu ve son tüketici olan müşteri kitlesinin standartlarındaki seçicilik oldu. Elbette daha da çoğaltılabilir. Fakat yazımın amacı yukarıda belirttiğim iki temel unsuru biraz olsun yorumlamak. “Çalışanların yani iş gücünün şirketler arasında hızla yer değiştirmesi, kurumların dijital dönüşüme verdikleri mecburi tepkiler.”
Pandeminin ortaya çıkmasıyla beraber küresel çapta meydana gelen belirsizlik biraz zaman sonra kendini kitlelerde oluşan panik havasına bıraktı. Salgın her geçen gün daha şiddetli hale gelmeye başladı. Toplu kullanım alanları kısıtlandı, iş yerleri kapatıldı ve en sonunda sokağa çıkma yasağı ile belirsizlik daha da derinleşti. Bu aşamada insanların toplumda varlıklarını sürdürmeleri için sosyoloji uzmanları ile psikologlar ön plana çıksa da küresel sermayenin yöneticileri çoktan gelecek on yılları tasarlamaya başlamışlardı.
Küresel çapta devam eden krizin ilk belirtileri, gelişmiş ülkelerde gıda ve gıdanın ulaşımı üzerine oldu. Tüm olumsuzlukların ortadan kaldırılması için yine insana ihtiyaç vardı. Sokağa çıkma yasakları gözden geçirildi. Hizmet sektörü çalışanlarına kolaylık tanınarak toplumun varlığını sürdürmesi için sokağa çıkmalarına izin verildi. Nispeten de olsa belirsizlik kontrol altına alınmış oldu. Fakat diğer sorunlar art arda dizilmeye başladı. Şimdi sorun küresel piyasanın ayakta durmasını sağlayacak olan kâğıt paranın piyasada dolaşmasıydı. Yani insanlar para kazanmak, ekonomik refahı sağlamak, belirsizlik içinde hayata tutunmak mecburiyetindeydiler. İşte bu noktada küresel plan işlemeye başladı. Yeni iş modelleri üretildi. Üretilen bu iş modellerinin uygulanabilirliği adına piyasaya yeni ürünler ve hizmetler sunuldu. Yeni iş modelleri ile beraber değişen algılar ve iş modelleri yeni düzende yerini bulmaya çalışmaya başladı.
Ofis, Homeoffice, Hibrit çalışma modelleri geliştirildi. Gelişen teknolojinin iş dünyasına hızlı adapte olmasıyla beraber artık insanlar iş yerlerine gitmiyor, evden rahatlıkla çalışabiliyordu. Tabi her durumda olduğu gibi bu durumunda bir adaptasyon süreci vardı ve her şirket kendi içerisinde bu süreci sürdürülebilir bir hale getirmek istiyordu. Tam da burada “Yönetim ve Organizasyon” anlamında boşluklar oluşmaya başladı. Yönetim neydi ve organizasyonlar nasıl şekillenmeliydi. Kuşaklar arası çatışmalar bir kenarda dursun yeni modellerde şirket kültürü nasıl bir değişimin içerisinde varlığını sürdürecekti?
Yönetim ve Organizasyon. İki farklı mananın ilki daha kabul görmüş bir tanımla Yönetim; “başkalarının aracılığıyla amaca ulaşma ve başkalarına iş gördürme faaliyeti” olduğu birçok kaynakta mevcutken organizasyon kelimesi daha derin bir tanımı beraberinde getirir. Ne de olsa birbirini tamamlayan iki ana unsur. Organizasyon; “bir kurum veya şirket gibi birçok insanı bir araya getirerek ortaya bir değer çıkarmaya çalışan yapıların, bu değer çıkarma işlemini nasıl gerçekleştireceğine dair yapılan anlaşmalardır. Hedef gerçekleştirmek için grupların bir şekilde bir araya gelmesidir” şeklinde ifade edilir. Bu tanımlardan bu çıkarımı yapmamız mümkündür; “Yönetim doğru organizasyonu yaparsa başarılı olabilir.”
Bu ki tanımı bir araya getirdiğimizde daha da kapsamlı çalışmaların sonuçlarına ihtiyaç duymaya başlıyoruz. Alt başlıklarında incelenmesi ve irdelenmesi gereken onlarca konu…
Yönetim ve Organizasyon başlığı altında her şirketin varlığını sürdürmesi için gereken onlarca alt başlık varken, bizim üzerinde durmak istediğimiz temel konu, yukarıda da bahsettiğim gibi, “Çalışanların yani iş gücünün şirketler arasında hızla yer değiştirmesi, kurumların dijital dönüşüme verdikleri mecburi tepkiler.”
Pandeminin en yıkıcı etkilerinden biri personellerin yer değiştirmelerindeki hzı ve bu hızın şirket kültürüne verdiği etki oldu. Şirketlerin hızla yer değiştiren çalışanları bünyesinde tutmaya çalışarak yapmak istedikleri şey; on yıllarca biriktirmiş oldukları tecrübeleri de beraberinde götürmelerine engel olmak istemeleriydi. Şirketlerin dönüşümü de kayıp edilen onlarca çalışanlardan sonra yeniden inşa edilmeliydi. Yıllarca iyi bir yönetimle oluşturulan organizasyonlar yerini hızlı bir şekilde değişen iş dünyasına bırakıyordu.
Kurum Kültürü; kurumun çalışma şeklini veya faaliyetlerinin sonucunu etkileyen, belirli insan topluluklarınca oluşturulan ve kurum çalışanları tarafından paylaşılan değerler, inançlar, beklentiler, normlar ve semboller bütünü olarak ifade ediliyor.
Değişen iş dünyasındaki şirketler sadece kültürlerini kayıp etmiyor aynı zamanda teknolojiye adapte olmak zorunda kalıyorlardı. (Bununla ilgili yazmış olduğum tez çalışmamı da kaynak bilgilerinde belirtiyorum.) Pandemi etkisini değişim olarak hissettirmişti. Değişime adapte olanlar ayakta kalıyor, değişimi öngöremeyip yeni modeller sunamayan işletmeler varlıklarını sonlandırmak yönünde aşağıya doğru hızla düşüyorlardı. Dijital değişim güçlü şirketlerin en kolay adapte oldukları şey iken kurum kültürünün varlığını sürdürmesi zor olan kısmı ifade ediyordu. Kültürlerin oluşumu on yıllar sürerken, kayıp olması günlere bile kolayca sığıyordu.
Şirketler için onlarca öncelik varken farklı başlıklar altında incelenmesi gereken en temel konu “Yönetim ve Organizasyon” dur. Yönetmek bir sanatken organizasyon bir işleyiştir. Organizasyonda işleyişler değişir, farklılaşır, döneme uyum sağlar fakat yönetim bir sanatı icra etmeyi gerektirir.
Pandeminin hayatımıza getirdiği onlarca olumsuzluğa rağmen, değişen dünyada dönüşümü yaşamak, değişirken yeni kültür yapıları ile varlığını sürdürmek, yönetimsel seviyede cesur adımlar atmak için bir fırsat dahi olabilir. İnsan odaklı yaklaşımlar, insani değerleri merkeze koyarak sistemlerin varlığını sürdürmek için değişimin yaşandığı şirketlerin ayakta kalacağını öngörmek çok zor değil.
Sevgi, Saygı, Dua ile..
Not: “Yazıyı çok daha uzun yazabilirdim. Aslında konu bir akademik ders yılını kaplayabilir. Yazım platformunun formatı gereği yazıya son veriyorum. Beslendiğim kaynakları aşağıda belirttim. Kaynakların içerisinde “Yönetim ve Organizasyon” olarak belirttiğim linki okumanızı tavsiye ederim. Bir çok detayı rahatlıkla bulabilirsiniz.”
Kaynakça:
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/749556
Okumanızı Tavsiye Ederim: https://openaccess.altinbas.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12939/2567
https://bozok.edu.tr/upload/dosya/tsac.pdf
Okumanızı Tavsiye Ederim: yonetim_organizasyon.pdf
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/333093
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1025596
https://kriterdergi.com/ekonomi/covid-19-salgininin-is-gucu-piyasalarina-etkileri
https://www.trthaber.com/haber/yasam/uzaktan-calisma-salgin-sonrasinda-devam-edebilir-mi-556812.html
https://idenfit.com/blog/sirket-kulturu-nedir/
https://tmyo.gop.edu.tr/Icerik.aspx?d=tr-TR&mk=39780&m=tanitim&bidr=12082&bid=12082
http://www.dogruyonetim.com/tum-yazilar/sirket-kulturu-nedir/
